Goede communicatie is een belangrijk onderdeel van de (palliatieve) zorg. Dat is allang bekend en er is dan ook veel aandacht voor. Toch is een goede afstemming tussen de arts of verpleegkundige en patiënt en naasten niet altijd vanzelfsprekend, weet onderzoeker Marijanne Engel. Ze onderzocht effectieve communicatie tussen zorgverleners, patiënten en naasten.
Al sta je er misschien niet altijd bij stil. Communicatie tussen patiënt en zorgverlener is een belangrijke rode draad in jullie relatie. Het draagt voor een belangrijk deel bij aan goede zorg. Een goede reden om eens onder te loep te nemen of er nog iets te verbeteren valt.
Samen met onderzoekscollega’s van het Erasmus MC en UMC Utrecht onderzocht Marijanne Engel effectieve communicatie tussen patiënt, naaste en zorgverlener in de palliatieve zorg. Marijanne. Dit zijn de belangrijkste inzichten uit haar onderzoek, waar je als zorgverlener ongeacht de setting waar je werkt je voordeel mee kunt doen.
Wees je ervan bewust dat alle communicatie twee kanten heeft. De ene kant is het uitwisselen van informatie, bijvoorbeeld over de diagnose of behandelopties. De andere kant is gericht op het bevorderen van de relatie met de patiënt en naaste en ruimte geven aan emoties.
Als zorgverlener geef je niet alleen informatie. Je krijgt ook informatie van je patiënt. Zij informeren je immers hoe het met ze gaat. Zijn de symptomen verbeterd of verslechterd? Zijn er nieuwe klachten opgetreden?
Veel van het contact is doelgericht en draait om afspraken maken en behandelingen bespreken. Patiënten en naasten stellen aandacht voor het niet-medische deel zeer op prijs. Die affectieve kant van het contact vinden ze erg waardevol. Vraag dus gerust hoe het thuis gaat. Of sta eens stil bij de emotionele kant van het ziek-zijn. En toon hardop begrip als je patiënt slecht nieuws heeft gekregen.
Continuïteit in de zorg is belangrijk voor patiënten. Een centraal aanspreekpunt voor zaken rond de zorg, zoals een casemanager, vinden ze dan ook erg prettig. En als iemand anders de zorg voor hen overneemt, willen patiënten graag weten waar ze terecht kunnen met hun vragen en problemen. Ook al maken ze er geen gebruik van, het idee dat ze bij iemand terecht kunnen als het nodig is, is geruststellend.
De zorg voor patiënten en naasten, zeker bij palliatieve zorg, draait om maatwerk. Timing is alles, dat geldt zeker voor de communicatie met je patiënt. Hoeveel informatie geef je wanneer? Bied een extra gesprek aan, bijvoorbeeld als iemand slecht nieuws heeft gekregen en tijd nodig heeft om dat te verwerken. Door het juiste moment te peilen kun je je patiënt echt helpen.
Misschien ben je je er niet van bewust, maar de (palliatieve) zorg heeft een eigen taalgebruik ontwikkeld waar patiënten en naasten lang niet altijd bekend mee zijn. Hierdoor begrijpen ze niet altijd wat er wordt gezegd. Veel mensen weten niet wat ‘ernstig ziek’ inhoudt of wat wordt bedoeld met comfortabel maken.
Voor naasten geldt dat ze zich vaak niet gezien voelen als partner of kind. Of in de zware rol van mantelzorger. Alleen al dat dit benoemd wordt, doet veel voor ze. Naasten vinden het ook prettig als ze een apart gesprek krijgen aangeboden, zodat ze zich kunnen voorbereiden op wat gaat komen. Als je dat als zorgverlener merkt, kun je ernaar vragen: vindt u het goed om hier alleen over door te praten? Uiteraard moet de patiënt hiermee akkoord gaan.
In dit wachtkamerpakket van samenwerkingspartner Pal voor u vind je uitgebreide informatie over waar je mee te maken krijgt in de laatste levensfase. Ja, hier wil ik meer van weten >>>
Gezondheidscommunicatiedeskundige Annemarie van Bergen volgt al jaren de ontwikkelingen over beter leven met (ernstige) ziekte. Ze schrijft en publiceert erover en helpt hiermee patiënten en naasten keuzes te maken voor een betere kwaliteit van leven. Annemarie is mede-initatiefnemer van Metzorgleven.nl, contentmanager bij Zezz Media en hoofdredacteur van Pal voor u.
Als ouder wil je je kind het liefst beschermen tegen narigheid. Je zegt liever geen dingen waar je kind verdrietig van wordt. Als een van de ouders kanker krijgt, is daar echter niet aan te ontkomen. De communicatie met kinderen hangt mede af van hun ontwikkelingsfase. Een paar communicatietips van kleuter tot puber.
Hoe hou je contact met je omgeving? En hoe kan je omgeving jou (op afstand) steunen? Dat is niet altijd gemakkelijk. Deze 3 communicatietools helpen je een handje: Hoestie.nu, Aya match app en Oncokompas
Als een ouder getroffen wordt door kanker heeft dat ook invloed op de kinderen. De taak- en rolverdeling in het gezin verandert. Deze hulpgids is vooral voor gezinnen met thuiswonende kinderen, waarvan een van de ouders kanker heeft. Maar ook familie, vrienden, leerkrachten en iedereen die op een andere manier bij het gezin betrokken is, vinden in deze hulpgids veel bruikbare informatie en zienswijze. Bijvoorbeeld over emoties, veranderingen, opvoeden, communicatie, ondersteuning en ervaringen van andere ouders.
Kijk voor meer informatie op de bijbehorende website www.kankerinjegezin.nl >>>
Hier vind je meer informatie over de hulpgids bij kanker in je gezin >>>
Je hebt het vast ook wel eens ervaren. Als je te maken hebt met zorg is goede communicatie cruciaal. Maar hoe doe je dat: beter communiceren voor betere zorg? Deze wetenschappelijke inzichten helpen je op weg.
Elk kind reageert anders als het gezin getroffen wordt door kanker. De een wil alles weten, terwijl een ander er juist niks van wil horen. Hoe weet je als ouder of je kind professionele hulp nodig heeft?
Vermoeidheid, onzekerheid, pijn. Bij een ernstige ziekte als kanker krijg je te maken met allerlei ingewikkelde gevolgen van de ziekte. Omgaan met ernstige ziekte is voor iedereen anders. Deze vier vaardigheden kunnen je daarbij helpen.
“Sterven hoort bij het leven. Het is de enige zekerheid die we hebben. In onze westerse cultuur wordt dood veelal ontkent en weggestopt. Dit is jammer, omdat het iets is waar iedereen zich mee moet zien te verhouden,” vertelt geestelijk verzorger Marieke Schoenmakers. Ze noemt 10 factoren van troost en houvast die bijdragen aan goed sterven.
Een zo goed mogelijke kwaliteit van leven, daar draait het om als je te maken hebt met een ernstige ziekte. Gezondheidspsycholoog Emma Hafkamp heeft er dagelijks mee te maken. Samen met haar patiënt gaat ze op zoek naar een betere kwaliteit van leven. Wat betekent kwaliteit van leven voor hem of haar en wat is daarvoor nodig?