Conditie verbeteren. Dat krijgen mensen met een chronische of ernstige aandoening vaak als advies. Dat lijkt zo simpel, maar dat is het niet. In deze blog legt Lottie uit waarom is conditie opbouwen ingewikkelder met een chronische aandoening. En ze geeft tips vanuit haar eigen ervaring en expertise.
Veel mensen die een chronische of ernstige aandoening hebben, hebben last van vermoeidheid. Zij krijgen vaak het advies om een conditie te verbeteren. Dit is een vast onderdeel van alle adviezen en programma’s om vermoeidheid te verminderen. In de basis is dit advies goed – het is een van de strategieën voor energiek leven die Lottie zelf aanbeveelt in haar boek. Lottie: “Maar in de uitwerking vind ik het advies vaak niet goed. Het gaat meestal vergezeld van eenvoudige opbouwschema’s: elke week een paar minuten erbij. Dit is veel te simplistisch. Conditie opbouwen en onderhouden met een chronische of ernstige aandoening is veel ingewikkelder dan dat.”
Ze geeft 5 redenen waarom conditie opbouwen ingewikkelder is met een chronische aandoening. Plus tips hoe je daar het beste mee om kan gaan.
1. Eenzijdige focus op lichamelijke conditie
De eerste misser is dat het advies uitsluitend gericht is op het opbouwen van lichamelijke conditie. Soms is lichamelijke conditie het probleem helemaal niet. Je kunt lichamelijk moe zijn, maar ook mentaal of emotioneel. Je lichamelijke conditie kan goed zijn, terwijl je mentale conditie (=focus of concentratiespanne) belabberd is of omgekeerd.
Tip: is een gebrek aan lichamelijke conditie jouw probleem? Of ben je op zoek naar betere concentratie of emotionele veerkracht? Richt je inspanningen dan daar op.
2. Conditie opbouwen is echt lastiger als je ziek bent
Twee keer vijf minuten sporten en daarna twee dagen overal pijn hebben? Maanden nodig hebben eer je een half uurtje kan wandelen? Dat is niet raar als je een chronische ziekte hebt, ook niet als je jong bent. Je faalt niet als je gewone opbouwschema’s bij lange na niet kunt bijhouden.
Tip: hoe bejaard je je ook voelt, luister naar je lijf en ga zo langzaam als het nodig heeft. Forceren werkt averechts (leerde ik met schade en schande).
3. Plafond is blijvend lager
Conditie is een kwestie van trainen. Steeds opnieuw doen, steeds je grenzen een klein stukje verleggen. Niet dus. Veel mensen die een ziekte hebben, ervaren dat het plafond van hun conditie blijvend lager is. Wat ze ook proberen. Hoeveel ze ook trainen. Hoe belachelijk laag het niveau ook is. Ik noem dit de illusie van trainbaarheid.
Tip: probeer je conditie op 80% van je plafond te houden. Daarboven word je een topsporter en kost het meer en meer energie om verder te komen. Is het dat nog waard?
4. Conditie raak je zomaar kwijt
Wie gezond is en twee dagen met koorts in bed ligt, pakt daarna de draad van het sporten soepel op. Misschien sta je de eerste keer nog iets sneller buiten adem, maar een week later zit je weer praktisch op je oude niveau. Wie een chronische aandoening heeft, en een week stilzit, kan maandenlang opgebouwde conditie zomaar kwijt zijn. Heel frustrerend. Je hoeft er niet eens een griepje voor te krijgen. Heel frustrerend! Alle pijn moeite die je erin gestopt had – foetsje!
Tip: onderhoud is de sleutel. Druk, druk, druk? Alle beetjes helpen. Iets is beter dan niets.
5. Je hebt de conditie, maar het lukt toch niet
Als je gezond bent en conditie hebt om een uur te lopen, dan kun je ervan uitgaan dat je morgen dat uur kan lopen. Calamiteiten daargelaten kun je daar op rekenen. Wie ziek is, ervaart dat ook al heb je de conditie om een uur te lopen, je op een dag zomaar niet verder kan dan een half uur. Of een kwartier.
Tip: aanvaard het. Kun je vandaag maar een kwartier? Loop dat kwartier. Kun je morgen weer een uur? Grijp die kans. Meebewegen levert je meer op dan over je grenzen heen, ook al zijn die nog zo onbegrijpelijk wisselend.
Lees ook: Wat zijn verschillen tussen gezonde en ongezonde vermoeidheid?
Lottie van Starkenburg is expert in energiek leven met chronische aandoeningen. Ze heeft meer dan twintig jaar ervaring met leven met een kwetsbaar lichaam en sprak honderden mensen met verschillende aandoeningen. Haar visie en aanpak van vermoeidheid publiceerde ze als Energiek leven – anders kijken naar vermoeidheid bij chronische aandoeningen. Haar doel is om een revolutie te ontketenen in de zorg voor mensen die last hebben van vermoeidheid als gevolg van een chronische aandoening.