De eerste keer dat ik bij Anne* kwam kan ik me nog goed herinneren. Ik kwam kennismaken, me voorstellen als de nieuwe geestelijk verzorger.
Hoewel ik altijd probeer zo blanco mogelijk ergens binnen te stappen en me nergens over te verbazen, ‘mislukte’ dat bij Anne compleet. Ik was van mensen van ver in de tachtig gewend dat ze al bezig zijn met het loslaten van hun leven. Die houden zich doorgaans niet meer zo bezig met wat er in de wijde wereld gebeurt. Die trekken zich meer en meer uit terug uit de openbaarheid. Maken geen plannen meer. Leven bij de dag.
Anne was zo totaal anders dat ik echt even moest schakelen. Dit was geen oude vrouw die leefde met de nabije dood, dit was een vrouw die nog middenin het leven stond, vol plannen zat, boordevol energie. Toen ik benoemde dat de meeste mensen van haar leeftijd bezig waren met loslaten moest ze hard lachen: “Misschien leef ik nog wel tien jaar! Waarom zou ik dan stoppen?”
In de jaren daarna zocht ik Anne regelmatig op. Beetje bij beetje kreeg ik haar bijzondere levensverhaal te horen. Ze had de oorlog meegemaakt. Was ontzettend dapper geweest, meerdere malen door het oog van de naald gekropen. Het had haar gevormd, ontzettend sterk gemaakt. Aan een hele zware periode ga je ofwel onderdoor, of je komt er heel sterk uit. Dat laatste gold voor Anne. Ze was nergens meer bang voor. En ze trok zich evenmin iets aan van wat de buitenwereld van haar dacht. Ze trok een broek aan, knipte haar haren af, ging haar rijbewijs halen, ging studeren. Dat deed je niet als vrouw in die tijd in een streng gelovige omgeving. Maar Anne wel. Heerlijk vrij en eigenzinnig was ze. Wat een power moet je dan hebben! Ze was haar tijd ver vooruit.
‘Dit was een vrouw die middenin het leven stond’
Haar levenslust werkte aanstekelijk en inspirerend. Ik genoot van haar verhalen en ik leerde veel van haar. Thema’s die in haar leven verweven waren liepen ook als een rode draad door mijn leven: jezelf zijn en worden in een (min of meer) traditionele omgeving, moeilijkheden overwinnen, van de gebaande paden afgaan en de weerstand die dit oplevert, je positie als vrouw en als moeder, geloven op je eigen manier….
Annes moeder zou ooit tegen haar ooit gezegd hebben: “Jij wordt wel honderd”, omdat ze zo sterk uit de oorlog was gekomen. En zo leefde Anne ook. Alsof ze nog jaren te gaan had. Het mocht niet zo zijn. Op een ochtend bleef Anne ziek in bed. Toen ik bij haar kwam kijken grapte ze: “Het gaat alweer wat beter hoor, ik heb je toch gezegd dat ik honderd ga worden!”.
Maar in de dagen erna leverde ze steeds verder in. Ze ging alsmaar langer en dieper slapen. De dag voor haar dood was ik nog bij haar. Ze was heel ver weg, zich niet bewust van mijn aanwezigheid. Ik ging in stilte bij haar zitten en werd geraakt door de serene sfeer van dat moment. Ze lag zo mooi rustig in bed. Ik wist dat ze niet bang was om te gaan, zoals ze nergens bang voor was. Ze was er klaar voor. Ze gaf zich eraan over. Vertrouwde erop dat ze haar man en alle andere dierbaren die ze was verloren weer zou ontmoeten.
Ik denk nog geregeld met een grote glimlach aan Anne terug. Ik mis haar en onze gesprekken, maar ben heel dankbaar dat ik een tijdje heb mogen optrekken met deze geweldige vrouw.
*Vanwege privacy-overwegingen is de naam gefingeerd.
Marieke Schoenmakers is geestelijk verzorger bij Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ). Hiervoor heeft ze vijf jaar in de ouderenzorg gewerkt. In haar blogs deelt ze informatie en ervaringen over wat ze meemaakt. Dat kun je hier lezen.