Mensen met corona bijstaan: 10 ingrijpende verschillen

Als we ruim een maand onderweg zijn in de coronacrisis liggen in het Brabantse ziekenhuis waar geestelijk verzorger Marieke werkt, veel patiënten met corona. Ze merkt dat mensen met corona bijstaan ingrijpende verschillen met zich meebrengt.

Marieke: “Ik werk nu voornamelijk op de zogenaamde Coronacohorten. Hier liggen mensen met corona die niet naar de Intensive Care (IC) gaan, omdat ze die extra ondersteuning niet nodig hebben, of omdat ze te zwak zijn om een IC-opname aan te kunnen. Dit zijn vooral mensen die al een hoge leeftijd bereikt hebben.

Werken in deze omgeving is heftig. Ik zie veel tragiek. Als geestelijk verzorger ben ik best wat gewend, maar in een ‘normale’ werkweek worden de aangrijpende casussen meestal gedoseerd. Dat is nu niet zo. Ik kom moe thuis van alle emoties. Maar ik merk ook dat de geestelijk verzorgers echt van betekenis zijn. Ik vind het fijn dat ik elke dag mag gaan werken om patiënten en collega’s te ondersteunen. Het lijkt me veel moeilijker om nu thuis te zitten.”

Dit voelt anders

Mensen ondersteunen die corona hebben, is in de kern hetzelfde als het begeleiden van mensen die aan een andere aandoening lijden. Als geestelijk verzorger ben je ervoor opgeleid om mensen op te vangen in crisissituaties. Toch voelt het wel degelijk anders, want mensen met corona bijstaan, zorgt voor ingrijpende verschillen:

1. Corona kent een grillig en onvoorspelbaar verloop

“Mensen van wie je ’s ochtends nog denkt dat het de goede kant opgaat, kunnen plotseling achteruitgaan en alsnog op de IC belanden of overlijden. Dat maakt angstig en vraagt om extra waakzaamheid van de artsen en de verpleegkundigen.”

2. Coronapatiënten zijn besmettelijk

“Vanwege het besmettingsgevaar draag ik beschermende kleding, waarin ik me veilig voel. Ik kan dus niet zomaar even de kamer oplopen, zoals ik gewend ben. Ook moet ik afwegen of begeleiding van mij echt nodig is, vanwege de beperkte hoeveelheid mondkapjes. Ik kom daarom voornamelijk bij mensen die gaan overlijden, of die het om andere redenen heel moeilijk hebben.”

3. Er is een beperkte bezoekersregeling

“Door het besmettingsgevaar mag er weinig bezoek komen. Dit druist in tegen alles waar je als zorgverlener voor staat, maar het kan niet anders. Patiënten zijn ziek, benauwd, bang en eenzaam. Juist dan wil je een naaste bij je hebben. Gelukkig kunnen zij via videobellen (met Facetime bijvoorbeeld) contact met elkaar hebben, maar dit haalt het natuurlijk niet bij fysieke nabijheid.”

4. Afscheid nemen is moeilijker

“Als mensen gaan overlijden mogen familieleden waken, maar met een beperkt aantal mensen. Zo trof ik een kleindochter die niet meer naar haar stervende opa toe mocht. Dat vond ik hartverscheurend. Schrijnend was ook de ontmoeting met een coronapatiënt van middelbare leeftijd, van wie zijn vrouw plotseling was gestorven door hartfalen. Hij kon alleen via een livestream de uitvaart volgen.”

5. Grotere vraag naar afscheidsrituelen

“Als gevolg van het virus overlijden meer mensen. Hierdoor word ik vaker gevraagd voor een afscheidsritueel aan het sterfbed. Omdat hier slechts enkele naasten bij aanwezig mogen zijn, geef ik hen de gelegenheid om het op te nemen voor de overige familieleden. Ik benoem daarbij altijd de onwerkelijke situatie waarin ze zitten, net als de pijn van het afgescheiden zijn op zo’n belangrijk moment.”

6. Grotere vraag naar geestelijke verzorging

“Nog een van de ingrijpende verschillen in het bijstaan van mensen met corona is dat het aantal aanvragen voor begeleiding door een geestelijk verzorger is verdubbeld. De toename komt vooral doordat er zoveel mensen met corona zijn opgenomen, en zij zijn vaak bang en somber. Ook zijn andere patiënten eenzamer vanwege de beperkte bezoekersregeling. Om aan alle verzoeken te kunnen voldoen, werken mijn collega’s en ik om beurten door in het weekend. En zijn we niet alleen overdag en ’s avonds, maar ook in de nacht bereikbaar voor opvang bij noodsituaties.”

7. Meerdere gezinsleden worden ernstig ziek

“In sommige families worden meerdere personen ziek door corona. Ik begeleid een oude dame met corona, die haar man hieraan verloren heeft. Je kunt je voorstellen dat dit een hele verdrietige en angstige situatie voor haar is. “

8. Patiënten zijn verplaatst

Omdat er in Brabant te weinig bedden zijn voor alle patiënten, zijn veel mensen vervoerd naar andere ziekenhuizen in Nederland. Defensie coördineerde deze enorme logistieke organisatie. Het is fijn dat andere ziekenhuizen een helpende hand bieden, maar ook heftig voor alle betrokkenen. Patiënten kunnen zomaar terecht komen in een ziekenhuis in het verre Groningen. Dan is het voor de familie niet haalbaar om vaak op bezoek te komen.

9. Collega’s op de afdelingen hebben het zwaar

“De grote toestroom van echt zieke en bange patiënten. De onbekendheid met corona. De onvoorspelbaarheid van het verloop. De strenge hygiënemaatregelen. ‘Vreemde’ collega’s die vanuit het hele ziekenhuis worden ingevlogen. De vele overlijdens. Het reguleren van het bezoek van de familie. Patiënten die worden overgeplaatst naar andere ziekenhuizen. En niet op de laatste plaats: de confrontatie met de eigen kwetsbaarheid, je kunt zelf ook ziek worden. Werken op de corona-afdelingen vraagt veel van zorgmedewerkers. Als geestelijk verzorgers hebben we daar aandacht voor, samen met de psychologen en de maatschappelijk werkers.”

10. De aandacht van de media is enorm

“Je hoeft de televisie maar aan te zetten of het gaat over corona. Als je als coronapatiënt in het ziekenhuis ligt, is het laatste wat je wil horen hoeveel mensen er inmiddels overleden zijn. Daarom wordt er in het ziekenhuis maar weinig tv gekeken. Zelf ben ik een paar keer benaderd om mee te werken aan een interview of een artikel. Ik ga daar op in als het serieuze journalistiek is en niet ten koste gaat van patiënten. Zo was ik te horen in het programma Radio Doc en ben ik geïnterviewd voor een artikel in Trouw.”