De telefoon gaat. “Het gaat niet goed met mevrouw De Beer*”, vertelt een verzorgende aan de andere kant van de lijn. Haar kinderen zijn al aan het waken.
Een half uurtje later loop ik de afdeling op. Vlakbij haar kamer hou ik mijn pas even in. De kamer van een stervende binnen gaan maakt altijd diepe indruk op me. Het voelt als ‘Heilige Grond’ die ik ga betreden. Mevrouw De Beer is niet meer aanspreekbaar. Ze verkeert in wat geestelijk verzorger Marinus van den Berg ‘het grensgebied tussen hier en niet meer van hier’ noemt. Misschien hoort ze nog een stem of voelt ze de streling van een hand. We weten het niet. Haar kinderen zitten in stilte bij haar bed. Voorzichtig vraag ik hoe ze zich voelen. Naast verdriet en machteloosheid bespeur ik ook berusting en dankbaarheid voor een lang en mooi leven.
Mijn komst maakt wat los. Ik kom als vreemde binnen in een gezin. Ze vertellen me over hun moeder. Wie ze was, wat haar bijzonder maakte. Hoe ze geleefd heeft. Prachtige anekdotes komen voorbij waarom flink wordt gelachen. Zo ook over ome Koos, die nóóit zijn verjaardag vierde voordat hij echt jarig was, want stel je voor…. En uitgerekend hij stierf twee dagen voordat hij 90 werd.
“Waken is loslaten én losgelaten worden”
Geregeld ook zijn er tranen. Het besef dat het afscheid dichtbij is en dat ze verder zullen moeten zonder haar is nadrukkelijk aanwezig. Dan vraagt één van de dochters aan me of ik samen met hen wil bidden. We halen haar bed van de muur af zodat we rondom moeder kunnen staan. En terwijl we haar allemaal vasthouden, bid ik al improviserend en soms stamelend dat we blij zijn dat ze onze moeder mocht zijn, dat ze mag gaan en dat we hopen dat ze weer herenigd gaat worden met vader, van wie ze jaren eerder afscheid heeft moeten nemen. “Ik hoop dat je weer samen met pa kunt dansen”, vult de zoon me aan.
Na het gebed wens ik mevrouw een goede reis en de kinderen sterkte voor wat komen gaat. Weer op de gang merk ik hoezeer het me geraakt heeft en hoe mooi het was om te zien hoe de kinderen waken over moeder. Waken is méér dan iemand die sterft nabij zijn. Waken is het leven met diegene aan je voorbij laten flitsen. Waken is loslaten én losgelaten worden. Waken is alvast wennen aan je nieuwe rol, zonder die ander.
De volgende morgen lees ik dat mevrouw diezelfde namiddag in alle rust is gestorven, omringd door haar kinderen.
*Vanwege de privacy zijn de namen gefingeerd.
Dit artikel is in december 2016 verschenen in THUIS, het magazine van De Riethorst Stromenland.
Wil je meer weten over waken?
Waken is een bijzondere en vaak ook emotionele gebeurtenis. Wat als het einde nabij is? Themaboekje over waken rond het sterfbed beschrijft de waarde van waken, hoe je de waaktijd kunt invullen en wat er gebeurt in de laatste dagen en uren.
> Lees ook: Wat is waken en hoe doe je dat?
Marieke Schoenmakers is geestelijk verzorger bij Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ). Hiervoor heeft ze vijf jaar in de ouderenzorg gewerkt. In haar blogs deelt ze informatie en ervaringen over wat ze meemaakt. Dat kun je hier lezen.
