Mevrouw Driessen* zwijgt meer dan dat ze praat. De stiltes die vallen symboliseren de leegte die ze voelt in haar hart. Een leegte die amper te verwoorden is. De plotselinge dood van haar dochter Veerle* een half jaar geleden, heeft haar in het diepe en allesomvattende land van rouw gedompeld.
Marieke Schoenmakers
“Wat geeft je kracht? Waar en bij wie zoek je houvast?” Dit soort vragen stelt geestelijk verzorger Marieke Schoenmakers aan de patiënten die ze begeleidt. Ze tracht zo hun draagkracht te vergroten, zodat ze ziekte en tegenslag beter kunnen verdragen. In deze blog noemt ze 10 mogelijkheden voor een grotere draagkracht.
“Sterven hoort bij het leven. Het is de enige zekerheid die we hebben. In onze westerse cultuur wordt dood veelal ontkent en weggestopt. Dit is jammer, omdat het iets is waar iedereen zich mee moet zien te verhouden,” vertelt geestelijk verzorger Marieke Schoenmakers. Ze noemt 10 factoren van troost en houvast die bijdragen aan goed sterven.
“Oh nee, wéér iemand”, lees ik van het gezicht van de mevrouw af die ik wil bezoeken omdat ze al weken in het ziekenhuis ligt. Ik sta in de deuropening van haar kamer, en voel dat dit niet het goede moment is.
Haastig begeef ik me naar de Intensive Care, waar de verpleegkundige me al opwacht. Ze zorgt voor een patiënt die vannacht tegen een boom is gereden. “Hij gaat het niet redden en de familie wil graag een afscheidsritueel”, vertelt ze me. “Als jij geweest bent en als de familie er klaar voor is, koppelen we hem van de machines af.”
“Er is hier zojuist een oudere dame binnengebracht”, vertelt de verpleegkundige van de Eerste Hart Hulp me aan de andere kant van de lijn. “Reanimatie mocht niet meer baten. Familie is onderweg. Kun jij nu komen ter ondersteuning?” Ik haast me erheen. Het is Valentijnsdag.
Geestelijk verzorger Marieke Schoenmakers begeleidt mensen in de laatste levensfase, dus ook als ze sterven. Het valt haar op dat maar weinig mensen weten hoe het stervensproces verloopt. Ze vertelt hoe je merkt dat iemand aan het doodgaan is. Wat gebeurt er lichamelijk en geestelijk?
Rond het beroep van geestelijk verzorger heersen een aantal onduidelijkheden. Dat zorgt er geregeld voor dat mensen aarzelen om het gesprek aan te gaan. Ook weerhoudt het andere zorgverleners ervan om door te verwijzen naar een geestelijk verzorger. Marieke Schoenmakers signaleert 5 veelvoorkomende misverstanden over geestelijke verzorging, die terug te voeren zijn op (negatieve) associaties met geloof en/of kerk en angst voor de dood.
Wij mensen kunnen niet bestaan zonder ons lichaam. Al je ervaringen doe je op via je lijf. En bij zo ongeveer alles wat je doet, heb je je lijf nodig. Vaak besef je dit pas ten volle als je iets gaat mankeren. Wat doet het met je als je lijf je in de steek laat?
Bij een opname in het ziekenhuis stap je noodgedwongen uit het ‘gewone leven’. Je wordt teruggeworpen op jezelf. Dat maakt dat eventuele vragen en problemen zich ook opdringen. Je kunt er letterlijk niet meer omheen. Zo ook bij Pieter*, die de balans opmaakt in zijn ziekenhuisbed.