Hoe denk je over zorg en behandeling in de laatste levensfase? Het is een vaak onbesproken onderwerp, maar niet voor verpleegkundig specialist Annemarie Verduijn. Ze brengt het vaak ter sprake bij haar patiënten. “Dat voorkomt niet alleen grote dilemma’s, het geeft ook houvast aan hun naasten.” Als hulpmiddel gebruikt ze het boekje Zo denk ik erover, waarin alle belangrijke keuzes overzichtelijk bij elkaar zijn gebracht.
Al drie keer heeft Richard Polderman uit Sliedrecht de wilsverklaring Zo denk ik erover ingevuld. Met zijn vader, zijn tweelingbroer en voor zichzelf. “Het fijne van dit invulboekje is dat het wat luchtiger is, persoonlijker, maar dat je toch formeel vastlegt wat je zou willen als je doodgaat.”
Als het levenseinde nadert, is er best veel mogelijk om zelf te beschikken over wat er wel en niet gebeurt. Voor het geval je zelf geen beslissingen meer kunt nemen, kun je je wensen in een wilsverklaring opstellen. Hoe doe je dat?
Als geestelijk ondersteuner bij Hospice de Markies in Bergen op Zoom begeleidt Jopie van der Vorst de gasten die hier komen. Ze begeleidt hen in hun laatste levensfase bij zaken die nog verwerkt moeten worden of bij het beantwoorden van bepaalde levensvragen. Dit doet ze nu drie en een half jaar en ze gebruikt hierbij sinds kort het invulboekje Notities over het einde van mijn leven.
Een zorg- of wilsverklaring is bedoeld voor het moment waarop je zelf niet meer in staat bent te vertellen welke zorg en behandeling je wilt. Bijvoorbeeld door dementie of coma. Met een zorgverklaring kun je invloed uitoefenen op de medische en verpleegkundige palliatieve zorg in de laatste levensfase.
In een wilsverklaring leg je vast wat je wensen zijn omtrent het levenseinde. Als je zelf geen beslissingen meer kunt nemen, bijvoorbeeld omdat je in coma ligt, kun je zo toch aangeven bij je arts wat je wil. Met dit stappenplan kun je in 8 stappen een wilsverklaring schrijven.